Περιοδικό "Πίστα"

Συνέντευξη στην Λαμπρινή Γεωργίου

12 Μαρτίου 1997

μας. Είναι  πάντα  μέσα στην καρδιά   μας, όπως ο Πασχάλης. Η  φωνή του θρυλικού αυτού συγκροτήματος της 10ετίας του '60. Χίλια εννιακόσια ενενήντα επτά. Ο τραγουδιστής, είναι πάντα εδώ στη συντροφιά μας, στην οποία πρόσφατα μπήκε  και η πολυαγαπημένη του κόρη, η Ζήνα. Όμως είναι πιο ώριμος, πιο έμπειρος, πιο πλούσιος στην ψυχή και στις απόψεις, όπως ο ίδιος παραδέχεται. Απείραχτος απ' το χρόνο συνεχίζει τη μοναχική του πορεία στο τραγούδι κι εκπροσωπεί επάξια τη γενιά του που μεγαλώνει μαζί του. "...Αν και τότε ήμουνα προσγειωμένος και δεν απαιτούσα" εξομολογείται " βρίσκω  ότι  η αγάπη του κόσμου είναι πιο σημαντική από πλευράς δύναμης και αξίας. Ίσως λόγω της διάρκειας...".

-Τι νομίζετε ότι εκπροσωπείτε το 1997;

Θεωρώ ότι εκπροσωπώ τον τραγουδιστή που αγαπάει το τραγούδι που   ερμηνεύει με συνέπεια, με πάθος, με αγάπη και που έχει, σαν στόχο της ζωής του να φτιάχνει τραγούδια, που να συντροφεύουν τον άνθρωπο σε ιδιαίτερες στιγμές.

-Υποστηρίξατε το μοντέρνο τραγούδι σε μια εποχή, που υπήρχε μεγάλη άνθιση του λαϊκού τραγουδιού. Σήμερα πως βλέπετε το μοντέρνο τραγούδι;

Είναι περίεργα τα πράγματα σήμερα στο τραγούδι. Υπάρχει ένα μιξ λαϊκό-μοντέρνο-ραπ. Είναι πολλά είδη μουσικής ανακατεμένα. Θα το χαρακτήριζα συρτοτσιφτετέλι. Προς στιγμήν φάνηκε καλό, αλλά νομίζω ότι παρακούρασε. Δηλαδή η χρήση του ανατολίτικου ύφους με τα δυτικά στοιχεία του ρυθμού, δεν είναι και τόσο επιτυχημένα. Αυτό, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και καλά ακούσματα, αλλά τα περισσότερα είναι αντίγραφα. Αναμφισβήτητα, δεν είναι ένα είδος που θα μείνει κλασικό. Είναι ένα κατασκεύασμα που γίνεται μόνο για λόγους εμπορίου. Ίσως το τραγούδι, που θα μπορούσε να έχει μια διάρκεια είναι το έντεχνο. Το ψάξιμο των έντεχνων δημιουργών βγαίνει από την ψυχή τους και δεν γίνεται για το χατίρι της εταιρίας.

-Ζούμε σε μια εποχή που επικρατούν οι εύκολοι ρυθμοί. Πιστεύετε ότι αυτή θα είναι μόνο μια μεταβατική περίοδος;

Θέλω να πιστεύω ότι αυτά είναι σημεία των καιρών και ότι θα έρθει επιτέλους κάποια στιγμή, που οι δημιουργοί θα κάνουν τέχνη και θα αναβαθμίσουν το γούστο του κόσμου. Τώρα αυτό που επικρατεί είναι το εμπόριο, που υποβαθμίζει το γενικό πολιτιστικό επίπεδο.

-Έπαιξαν ρόλο νομίζετε οι δισκογραφικές εταιρίες για να φτάσουμε σ' αυτό το σημείο;  

Πολύ μεγάλο. Οι εταιρίες είναι κερδοσκοπικές. Δεν τους ενδιαφέρει η ποιοτική αναβάθμιση του κοινού. Ευτυχώς όμως όσο υπάρχει και κάποιο φως που μας κάνει να αισιοδοξούμε, και να πιστεύουμε ότι θα μας οδηγήσει σε μιά καλύτερη εποχή. Η 10ετία του '90, ξεκίνησε με μια μικρή σπίθα που σιγά-σιγά θα δυναμώσει και θα μετατραπεί σε  φλόγα μιας πιο ποιοτικής μουσικής.

-Προέρχεστε από μια γενιά που γέννησε μεγάλα τραγούδια.      Σκεφτήκατε ποτέ να υποκύψετε στην εμπορικότητα ή νιώθετε ότι το κάνετε κάποια στιγμή;

Από τη στιγμή που συνειδητοποίησα ότι έγινα επαγγελματίας, βρήκα ένα τρόπο να συμβιβάσω τον καλλιτέχνη Πασχάλη, με την απαίτηση της εμπορικής εταιρίας. Έτσι βρήκα μια χρυσή τομή να περνάω μέσα από τα τραγούδια μου μια φινέτσα, μια ποιότητα, μια έστω μικρή αναβάθμιση από την προηγούμενη δουλειά μου, και φυσικά να μην κάνω υποχωρήσεις, που να με πάνε προς τα πίσω. Έτσι με ικανοποιεί η καριέρα μου ως προς αυτό το μέρος.

-Νομίζετε ότι ο ελληνικός χώρος θα μπορέσει να ξεπεράσει τον καταιγισμό της ξένης μουσικής;

Είμαι εναντίον οποιονδήποτε φραγμών όσον αφορά τη μουσική έκφραση. Δεν δέχομαι τις απαγορεύσεις και τις ετικέτες. Το μόνο που δέχομαι είναι η δημιουργία. Την καλή δημιουργία την χειροκροτώ. Από 'κει και πέρα αυτό που με ενοχλεί στην ελληνική πραγματικότητα, είναι να χρησιμοποιούμε ατόφια ανατολίτικα στοιχεία μόνο για εμπορικούς σκοπούς. Θα ήθελα η Ελλάδα ν' ανήκει στη δύση. Η δύση είναι ανεπτυγμένη. Προσφέρει κουλτούρα, μόρφωση, πρόοδο. Ενώ η ανατολή μας πάει πίσω.

-Μ' αυτή την άποψη μήπως αποποιείστε λίγο τον έλληνα ανατολίτη;

Αυτή είναι μια έκφραση που έχει πολλές παραμέτρους. Όσον αφορά τη μουσική θα ήθελα ν' αποτινάξουμε το τσιφτετέλι. Αυτό το κούνημα της κοιλιάς προκειμένου να ελκύσουμε έναν άντρα, το αποποιούμαι. Προτιμώ χίλιες φορές ένα βαλς παρά το τσιφτετέλι.

-Μπορεί να γίνει αυτό στην Ελλάδα;

Βεβαίως και μπορεί να γίνει. Έχουμε πιο πολλούς μορφωμένους Έλληνες σήμερα. Έχουμε μια πρόοδο των νέων ανθρώπων. Καταρχήν πάρα πολλά παιδιά τώρα πια σπουδάζουν μουσική. Το να έρθουμε κοντά στις ρίζες μας και να μάθουμε τι είναι μπουζούκι και τι είναι ζουρνάς, είναι πάρα πολύ σπουδαίο. Το να το χρησιμοποιούμε όμως για το κέφι μας και για την καθημερινή ζωή, μπροστά στο κατώφλι του 20ου αιώνα αυτό είναι αναχρονιστικό. Σήμερα ακούω με πολύ ευχαρίστηση και συγκίνηση δημοτικά τραγούδια, αλλά δεν μπορώ να τ' ακούω σε καθημερινή βάση. Η εποχή μας είναι πολύ διαφορετική. Αλλάξαμε πολύ. Όπως δεν μπορούμε ν' ακούμε σήμερα επαναστατικά τραγούδια της 10ετίας του '70. Παρ' ότι ήταν σπουδαία τραγούδια, είναι αναχρονιστικά.

-Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη σήμερα;  

Υπάρχουν δημιουργοί που ενδιαφέρονται μόνο για την δημιουργία και δεν τους νοιάζει αν θα την ακούσουν πέντε ή 5 εκατομμύρια άνθρωποι. Υπάρχει όμως και η πλειοψηφία που προσπαθεί να φτιάξει τραγούδια, που θα φτάσουν όσο το δυνατόν περισσότερο στον κόσμο. Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι να φτιάχνει όσο το δυνατόν καλύτερα πράγματα με περισσότερη συνέπεια ως προς την τέχνη, και με στόχο να κατακτήσει το κοινό και να του προσφέρει αυτό που έχει ανάγκη: ψυχαγωγία, συντροφικότητα.  Να σταθεί κοντά του, τις στιγμές που το κοινό τον έχει ανάγκη. Όπως στιγμές λύπης, χαράς, ενθουσιασμού, διασκέδασης, εμψύχωσης. Εάν δεν υπάρχουν όλα αυτά μέσα στούς στόχους του και στο μόνο που αποβλέπει είναι ν' ανέβει και να "τ' αρπάξει", τότε καλύτερα αυτός ο καλλιτέχνης να μην υπάρχει ποτέ.

-Που θα οδηγήσει όλος αυτός ο οργασμός που παρατηρείται στην ελληνική δισκογραφία;        

Όσον αφορά τους νέους, θα πω ότι η τελευταία αναλαμπή του τσιφτετελο τραγουδιού είχε κι ένα καλό. Έβγαλε πολλούς νέους τραγουδιστές. Απ' αυτόυς κάποιοι θα ξεχωρίσουν και θα γίνουν οι νέοι Πασχάληδες, Νταλάρες κ.τ.λ. Από 'κει και πέρα η υπερπαραγωγή δίσκων χαρακτηρίζεται και από την εποχή. Σήμερα σ' όλους τους τομείς υπάρχει υπερπαραγωγή. Όμως οι καλοί θα ξεχωρίσουν.